Текст:Як я гляну на твой нос, дык успомню пра свой хвост
Жыў сабе на сьвеце бедны селянін. Яму ў жыцьці не шанцавала. Гаспадарка ня ручыла, скаціна не вялася, дзеці хварэлі, жонка была сварлівая і ў хаце быў заўсёды неспакой і звадка. Адно ў яго было шчасьце, што ён быў добры музыка і меў добрую скрыпку. Гэты чалавек любіў лес, поле, асабліва свой шнюрок збожжа. Як толькі ў яго находзілася вольная хвіліна, ён браў сваю скрыпачку, выходзіў за гумно на ўзгорачак, садзіўся на каменьчыку і іграў на сваей скрыпачцы рознымі галасамі. Гукі яго галасістай скрыпкі разносіліся па полі, лесе і сенажаці, і адбіваліся ад лесу цудоўным рэхам. Ён тады забываўся на сваю беднасьць, гора і на сваю язычлівую жонку. Аднаго разу, калі ён так іграў, з норкі выскачыла яшчарка. Калі скрьшачка выдавала жаласьлівыя гукі, яшчарка стаяла спусьціўшы галаву і слухала, а калі ён іграў вясёлыя танцы, дык яшчарка танцавала і датуль скакала, пакуль музыка ня пераставаў іграць, а за добрую ігру кажны раз яшчарка выплёўвала чырванца, ветліва кланялася і хавалася ізноў у сваю норку. Час ідзе, а музыка прыходзе на гэта месца іграць. У яго ўжо і грошы завяліся, ён разбагацеў, і дома пачало шанцаваць: скаціна стала вясьціся, дзеці перасталі хварэць і жонка паспакайнела. Цяпер толькі жонка прыставала да музыкі, каб сказаў, адкуль бяруцца ў яго грошы. Сьпярша ён маўчаў, але што раз яна горш прыставала і выпытвала і нарэшце не сьцярпела ды спытала: — Ці ня красьці ты ходзіш або можа забойствам займаешся? І тады ён мусіў прызнаццца жонцы і расказаў ёй усю праўду. Жонка даведаўшыся праўду, пачала яго яшчэ горш лаяць і нехтаваць. — Ды дзе-ж гэта відана, каб яшчарка давала чырванцы? Гэта яшчэ горш як зладзейства ці разбой. Гэта-ж мабыць нячысьцік у выглядзе яшчаркі табе грошы дае. Ты, відаць, сам запрадаўся нячыстай сіле і нас усіх хочаш запрадаць. А музыка спакойна адказвае: — Я іграў сабе, каб разьвесяліць сваё гора, а калі яна паскакала і заплаціла мне чырванца, то й дзякуй ёй, я-ж у яе платы не дамагаўся. Але жонка і слухаць не хацела, толькі крычыць: — Трэба ратавацца ад нячыстай сілы! — Як-жа ратавацца? — кажа музыка. Жонка падумала і сказала: — Вазьмі з сабой сякеру і ідзі іграць на тое самае месца, а калі яшчарка выскача з норкі, то тады вазьмі ды засячы сякерай. Музыка паслухаў жонкі, узяў сякеру за пояс і скрыпачку ў рукі ды пашоў іграць. Сеў на каменьчыку, а сякеру выняў з-за пояса і паставіў ля ног. Калі пачаў іграць, то яшчарка, як і перш, выбегла і пачала танцаваць. Музыка ўспомніў загад жонкі, але ніяк ня мог падняць сякеру на нявінную вясёленькую яшчарку. Калі музыка скончыў іграць, яшчарка ветліва пакланілася, выплюнула чырванца і зьвярнулася да свае норкі, але ў гэты мамэнт музыка схапіў сякеру і сякануў па яшчарцы, але пасьпеў адсеч толькі хвост. Яшчарка тады як крутнулася назад, ды як падскочыла да твару музыкі і адкусіла яму нос, а сама спакойна зьвярнулася і спаважна палезла ў сваю норку, а музыка ўзяў сваю скрыпачку і пайшоў да хаты. Пасьля гэтага ён доўга лячыў свой нос, доўга хадзіў па леках, растраціў усё сваё багацьце. А калі абяднеў, то скаціна зноў ня стала вясьціся, дзеці зноў сталі хварэць і жонка больш ранейшага стала грызьціся. Музыка, каб разьвесяліць сваё гаротнае жыцьцё, пайшоў зноў на той самы камень іграць. І калі ён зайграў жаласную песьню, яшчарка зноў вылезла з свае норкі і стала спусьціўшы галаву слухаць дзіўную музыку. А калі музыка ізноў зайграў вясёлыя танцы, дык яшчарка пусьцілася ў скокі. Калі музыка перастаў іграць, яшчарка зноў пакланілася, выплюнула чырванца і павярнулася ў сваю норку. Гэтак ізноў завялося сяброўства ў бязносага музыкі і бясхвостай яшчаркі. Музыка зноў стаў багацець. Аднаго разу музыка, пасьля свае ігры і танцаў яшчаркі, пачаў перапрашаць яшчарку: — Выбачай, мілая яшчарка, што я, паслухаўшы сваей старой бабы, спаганіў тваю аздобу, адсекшы твой хвост. А яшчарка кажа: — Ат нічога, я ані ня гневаюся на цябе за тваю распусту, а даўно забылася праз гэта: толькі: — Як я гляну на твой нос, дык успомню пра свой хвост.